Δυτική Αρχαιολογική Ζώνη

Η δυτική αρχαιολογική ζώνη βρίσκεται απέναντι από το αρχαίο θέατρο και είναι το τμήμα της πόλης που είχε εγκαταλειφθεί τον μεσαίωνα και όλη την περίοδο των Ιπποτών, και όταν αργότερα ανασκάφτηκε, έφερε στο φως μερικές από τις σπουδαιότερες κατασκευές της Κω. Τα μνημεία που βρέθηκαν εκεί είναι:

1. Οι Θέρμες του λιμανιού: Από την τεχνική της τοιχοποιίας καταλαβαίνουμε ότι χτίστηκαν περίπου τον 3ο αιώνα π.Χ. Αποτελούνται από μια κυκλική αίθουσα με στοές, οι τοίχοι της οποίας είναι επενδυμένοι με τρύπια τούβλα για την θέρμανση, ενώ κάτω από θολωτούς χώρους υπήρχαν εγκαταστημένοι μάλλον φούρνοι. Αργότερα το καλοκαίρι του 1936 στα δυτικά των Θερμών βρέθηκαν ερείπια με μωσαϊκά.
2. Οι βορινές θέρμες: Χρονολογείται τον 3ο αιώνα π.Χ και πρόκειται για ένα κτίσμα με μακριά αίθουσα το οποίο έπεσε και σκεπάζει το πάτωμα σε διάφορα σημεία. Είναι πιθανόν οι βορινές και δυτικές Θέρμες να κατασκευάστηκαν δίπλα σε ένα Γυμνάσιο ελληνιστικής εποχής, όπως μαρτυρούν διάφορες επιγραφές, αλλά η ακριβής θέση του Γυμνασίου δεν εξακριβώθηκε.
3. Το Στάδιο: Ανήκει στο πρώτο μισό του 2ου αιώνα π.Χ και βρίσκεται μπροστά από το παρεκκλήσι της Αγίας Άννας. Διαπιστώθηκε ότι το μήκος του Σταδίου δεν θα μπορούσε να είναι πάνω από 180 μέτρα, ενώ το πλάτος του περίπου 30 μέτρα. Η κατασκευή του άρχισε το 4ο με 3ο αιώνα π.Χ και έχει δωρικά και ιωνικά αρχιτεκτονικά στοιχεία.
4. Το «Ξυστόν» ή «Ξυστός Δρόμος» του Γυμνασίου: Ανήκει στο πρώτο μισό του 2ου αιώνα π.Χ και βρίσκεται νότια του Σταδίου. Το 1938 βρέθηκαν από τα λείψανα του Γυμνασίου της Κω, 17 κολόνες από λευκό μάρμαρο του νησιού. Διαπιστώθηκε αργότερα ότι το μήκος του Γυμνασίου ήταν 180 μέτρα και το πλάτος 90 μέτρα και είχε ανοιχτή περίστυλη αυλή. Η αρχιτεκτονική του ξυστού του δυτικού γυμνασίου της Κω έχει όλα τα χαρακτηριστικά που έκαναν την πόλη της Κω να συναγωνίζεται σε μεγαλοπρέπεια τις πρωτεύουσες των νέων βασιλείων της Ελληνιστικής Ανατολής, αφού συναντάμε μεγάλη λεπτομέρεια στις εργασίες των κτιρίων της Κω.
5. Δυτικές Θέρμες: Βρίσκονται μεταξύ της στοάς του Γυμνασίου και του πλακόστρωτου δρόμου και χρονολογούνται από τον 3ο αιώνα μ.Χ. Πρόκειται για ένα κτίριο τραπεζοειδούς σχήματος μήκους 92 μέτρων και πλάτους 35 προς τα βόρεια και 33 μέτρα προς τα νότια. Αργότερα, μετά τον σεισμό του 469 μ.Χ ένα μέρος του μετατράπηκε σε πρωτοχριστιανική βασιλική. Στα πλάγιά της και ακριβώς στο βόρειο άκρο της επιφάνειας των ανασκαφών υπάρχει αίθουσα, της οποίας το δάπεδο στολίζεται με ένα από τα μεγαλύτερα μωσαϊκά της Κω.
6. Ο πλακόστρωτος δρόμος (Cardo): Ο δρόμος χρονολογείται τον 3ο αιώνα μ.Χ. Διατήρησε σχεδόν πλήρες το δάπεδο από μεγάλες πλάκες αμυγδαλόπετρας και σε αυτόν είναι ακόμα εμφανή τα αυλάκια που δημιουργήθηκαν από τους τροχούς των οχημάτων εκείνης της εποχής.
7. Η στοά από πωρόλιθο: Είναι του 4ου – 3ου αιώνα π.Χ και βρίσκεται ανατολικά του πλακόστρωτου δρόμου. Ο προορισμός της στοάς είναι άγνωστος, αφού προστέθηκαν και άλλοι τοίχοι σ' αυτήν κατά την ρωμαϊκή περίοδο.
8. Η Forica των Θέρμων ή Νυμφαίο: Ανασκάφτηκε το 1938 και αναστηλώθηκε το 1940. Είναι κατασκευασμένο με χυτή τοιχοποιία και ανήκει στα τέλη του 3ου μ.Χ αιώνα. Την διακόσμηση θα την αποτελούσαν αγάλματα και πίδακες νερού. Το δάπεδο της αυλής που είχε στο κέντρο του ένα πηγάδι , εναλλάσσεται με τετράγωνα από μάρμαρο και μωσαϊκά με γεωμετρικά σχήματα. Το εντυπωσιακό κτίριο έπαθε σημαντικές καταστροφές στο σεισμό του 469 μ.Χ
9. Ο δρόμος με τις στοές (Decumanus): Έχει πλάτος 10,50 μέτρα από τα οποία 4,45 μέτρα αποτελούσαν τον αμαξωτό δρόμο. Οι πλάκες του δαπέδου ήταν από αμυγδαλόπετρα, πρασινόπετρα ή πρασινωπό πωρόλιθο. Ο δρόμος ήταν ένας από τους αψιδωτούς δρόμους, που ανοίχτηκαν κατά την αυτοκρατορική περίοδο κυρίως σε πόλεις της Μικρασίας και της Ανατολικής Αφρικής. Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός όμως ανήκει στης πρώτες δεκαετίες του 3ου μ.Χ αιώνα.
10. Τα οικοδομικά τετράγωνα με σπίτια μωσαϊκών και άλλων ευρημάτων: Τα ίχνη ανακατασκευής (μετά τον σεισμό του 142 μ.Χ) ενός παλαιότερου ελληνιστικού σπιτιού, φέρει ένα σπίτι με κεντρική αυλή καθώς και ένα μικρό αποχωρητήριο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η τεχνική της κατασκευής των τοίχων αυτού και των άλλων σπιτιών της συνοικίας. Το σπίτι του Μωσαϊκού της Ευρώπης πήρε το όνομα του από το μωσαϊκό του 3ου μ.Χ, που στολίζει το δάπεδο του ενός δωματίου του. Πολλές είναι και οι ζωγραφιές που στολίζουν αυτά τα σπίτια.

Πηγή κειμένου: www.kos.gr